| Wieczny rewolucjonista w poszukiwaniu polskiego Fausta |
|
13 marca {środa} Klub Sztuki & Sztuczki, ul. Szpitalna 8a 18:00 „Śnięte duchy, śniące ciała” Wykład Włodzimierza Szturca i Bartłomieja Kotschedoffa; fragmenty scenariusza Jerzego Grotowskiego Samuel Zborowski w wykonaniu Sebastiana Grygo 19:30 Wokół pytania o Fausta i Mefista polskiego romantyzmu oraz kształtu romantycznego buntu przeciwko zbyt znanemu porządkowi świata Debata z udziałem Dariusza Kosińskiego, Krzysztofa Rutkowskiego, Włodzimierza Szturca i Marka Troszyńskiego Po ukończeniu pracy nad Księciem Niezłomnym Jerzy Grotowski rozpoczął przygotowania do kolejnego przedstawienia, które miało być oparte na tak zwanym Samuelu Zborowskim Juliusza Słowackiego. Powstał scenariusz, przygotowano projekt scenografii, rozpoczęto próby, ale Grotowski wkrótce doszedł do wniosku, że przygotowany materiał nie prowadzi ku przekroczeniu kolejnych granic możliwości zespołu, zmienił więc plany i rozpoczął prace nad scenami z Ewangelii, co po licznych transformacjach doprowadziło do stworzenia jego ostatniego dzieła teatralnego – Apocalypsis cum figuris. Do scenariusza według Słowackiego przez lata nikt nie wracał, aż wreszcie w latach 90. na prośbę Zbigniewa Osińskiego zajął się nim Włodzimierz Szturc. Po gruntownych badaniach przygotował krytyczną edycję tekstu, która jednak nie mogła się ukazać drukiem wobec braku zgody spadkobierców Grotowskiego. Analiza dokonana przez Szturca, prezentowana dotąd jedynie w formie autorskich publikacji, stanowi podstawę spotkania, którego celem będzie podjęcie refleksji nad wymiarami polskiego buntu metafizycznego, którego wizję stworzył Słowacki, a który Grotowski chciał w latach 60. odnowić. Czy zapisany w Samuelu Zborowskim zapomniany i wciąż niezrealizowany projekt radykalnej rewolucji miał szansę stać się podstawą indywidualnego i społecznego działania? Co mogła i wciąż może przynieść próba jego realizacji? Czy przekraczający radykalnie granice teatru tekst Słowackiego i aktualizujący go scenariusz Grotowskiego mogą dziś stać się punktem wyjścia z ideowego pata, w którym zdaje się tkwić polska myśl i polskie czyny? Te i podobne pytania postawimy w ramach dwuczęściowego wydarzenia, któremu patronować będą Słowacki i Grotowski. Dariusz Kosiński – profesor w Katedrze Performatyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmował się historią i teorią sztuki aktorskiej XIX wieku (Sztuka aktorska Wandy Siemaszkowej, Kraków 1997; Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku…, Kraków 2003; Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki, Kraków 2005). W latach 2005–2008 kierował projektem badawczym „Polskie piśmiennictwo teatralne XIX wieku”, którego efektem jest między innymi redagowana przez niego seria o tej samej nazwie. Od kilku lat koncentruje się na badaniach nad swoistością polskiej tradycji teatralnej i performatywnej, czego efektem jest książka Polski teatr przemiany (Wrocław 2007). Ostatnio wydał książkę Grotowski. Przewodnik (Wrocław 2009) oraz autorską syntezę dziejów polskich sztuk przedstawieniowych – Teatra polskie. Historie (Warszawa 2010). Zajmuje się także interpretacją dramatu (m.in. książka Sceny z życia dramatu, Kraków 2004). Wspólnie z Ireneuszem Guszpitem przygotował edycje pism teatralnych Juliusza Osterwy (Przez teatr – poza teatr, Kraków 2004; Antygona, Hamlet, Tobiasz…, Kraków 2007). Jest autorem i współautorem kilku publikacji popularyzatorskich (Słownik postaci dramatycznych, Kraków 1999; Słownik wiedzy o teatrze, Bielsko-Biała 2005; Słownik teatru, Kraków 2006). Od stycznia 2010 dyrektor programowy Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Jest członkiem Rady Naukowej miesięcznika „Dialog”, Rady Naukowej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie oraz Komisji Nauk o Sztuce PAN. Krzysztof Rutkowski – pisarz, eseista, historyk literatury i kultury, edytor, tłumacz, dziennikarz. Profesor nadzwyczajny na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Niemal od początku swej drogi twórczej tropi działania z pogranicza literatury i poezji czynnej (Przeciw (w) literaturze. Esej o poezji czynnej Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury, Bydgoszcz 1987), co doprowadziło go do badań nad „akcjami” Adama Mickiewicza, którego biografii i twórczości jest wybitnym znawcą (Bohaterstwo albo śmierć. Zabijanie Mickiewicza w Kole Sprawy Bożej, Paryż 1988, Gdańsk 1999; Stos dla Adama albo Kacerze i kapłani, Warszawa 1994). Stworzył nowe gatunki pisarskie – „pasaże” i „przepowieści” – zacierające sztuczne granice między literaturą „piękną” i „naukową”, i pozwalające na wielowymiarową refleksję nad kulturą współczesną i obecnością w niej tradycji dawnych (słynna trylogia: Paryskie pasaże, Gdańsk 1994; Raptularz końca wieku, Gdańsk 1997; Śmierć w wodzie, Gdańsk 1999; także Książę bezdomny, Lublin 1999; Kościół świętego Rocha, Warszawa 2001). Poszukiwania te kontynuował w książkach Zakochany Stendhal. Dziennik wyprawy po imię (Gdańsk 2006) i Ostatni pasaż. Przepowieść o byciu byle-jakim (Gdańsk 2007). Ostatnio opublikował książki Requiem dla moich ulic (Gdańsk 2008), Wokulski w Paryżu (Gdańsk 2010) i Dar Anioła (Warszawa 2012), które stanowią swoiste pożegnanie z Paryżem, gdzie przez wiele lat mieszkał i pracował w Sekcji Polskiej RFI. Jest zasłużonym edytorem (m.in. pism Edwarda Stachury i Aleksandra Wata) i tłumaczem (m.in. ważnych książek Pascala Quinarda i Daniela Beauvois). Obecnie zajmuje się studiami nad kulturą antyczną. Włodzimierz Szturc – profesor dr. hab., pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, wykładał komparatystykę, obecnie wykłada rytualistykę i archeologię teatru (Katedra Teatru i Dramatu UJ), a także historię teatru (PWST). Był wykładowcą w Instytucie Języków i Cywilizacji Orientalnych (INALCO) w Paryżu oraz prowadził kursy literatury powszechnej w Uniwersytecie François Rabelais’go w Tours. Współpracował z wieloma instytucjami, m.in. z Centrum Badań nad Wyobraźnią (Grenoble) oraz Fundacją Frans Roggenstichting (Gandawa). Pisze dramaty, z których kilka zostało wystawionych w teatrze. Autor wielu artykułów, dramatów i książek. Opublikował m.in. Ironię romantyczną (Warszawa 1992), „Faust” Goethego. Ku antropologii romantycznej (Kraków 1995), O obrotach sfer romantycznych. Studia o ideach i wyobraźni (Kraków 1997), Teorię dramatu romantycznego w Europie XIX wieku (Bydgoszcz 1999), Archeologię wyobraźni (Kraków 2001), Moje przestrzenie. Szkice o wrażliwości ludzkiej (Kraków 2004), Mitoznawstwo porównawcze [z M. Dybizbańskim] (Kraków 2006) i Nowe przestrzenie. Szkice o namiętności (Kraków 2011). Obecnie pracuje nad rytami w kulturach świata oraz zajmuje się opisem i fenomenologią maski, głównie rytualnej, inicjacyjnej a także mitami zawierającymi źródła do rekonstrukcji najstarszych widowisk w Babilonii i Egipcie. Marek Troszyński – pracownik Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, wykładowca na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego i podyplomowych studiach IBL PAN. Filolog i edytor, specjalizuje się w literaturze okresu romantyzmu ze szczególnym uwzględnieniem życia i twórczości Juliusza Słowackiego. Odkrył i opublikował nieznane teksty Juliusza Słowackiego (wiersz i fragment Króla-Ducha) oraz nieznaną dedykację Adama Mickiewicza. Autor i redaktor książek, artykułów w czasopismach i książkach zbiorowych. Specjalizuje się w edycjach tekstów opartych na rękopisach (Raptularz 1843–1849 Juliusza Słowackiego, Wiersze i ćwiczenia Czesława Miłosza) lub trudnych (Pamiętniki Władysława Mickiewicza). Trzykrotny stypendysta Biblioteki Polskiej w Paryżu (stypendium im. Marii Zdziarskiej-Zaleskiej, dwukrotnie i stypendium im. Stanisława Lama), współpracuje z Instytutem Słowianoznawstwa RAN w Moskwie. Interesuje się problematyką hipertekstu oraz zastosowaniem narzędzi elektronicznych do badania i prezentacji rękopisów oraz do edycji. Współpracownik i recenzent czasopisma „Teatr”. Sebastian Grygo – student krakowskiej PWST, współpracuje z Teatrem Nowym w Krakowie. Bartłomiej Kotschedoff – student krakowskiej PWST, współpracuje z Teatrem Nowym w Krakowie. |