Instytut im. Jerzego Grotowskiego - Teatrologia po przejściach

Teatrologia po przejściach

13 kwietnia {sobota} 18:00

Sala Teatru Laboratorium
Wstęp wolny

Wykład mistrzowski prof. Eriki Fischer-Lichte Teatrologia – czym jest i po co ją studiować?

Tytuł wystąpienia, Teatrologia – czym jest i po co ją studiować?, nawiązuje do tytułu wykładu, który w 1789 roku wygłosił Friedrich Schiller, kiedy obejmował katedrę historii powszechnej na uniwersytecie w Jenie. Schiller pytał o istotę historii świata, zaś sens jej studiowania widział w tym, że jak żadna inna wiedza pomaga w doskonaleniu natury ludzkiej. Podobne pytanie można postawić dziś w odniesieniu do wiedzy o teatrze? Czym jest i po co należy ją studiować?
Pierwsza część wykładu podejmuje kwestię istoty teatrologii jako wiedzy, która powstała na początku XX wieku w związku z radykalną zmianą koncepcji teatru. Pomyślana jako wiedza o przedstawieniach (artystycznych), dziś chciałaby zajmować się ich wszystkimi rodzajami. Tymczasem rozsądek nakazuje zawęzić obszar badań do trzech podstawowych dziedzin: teorii teatru, analizy przedstawienia i historii teatru. Każda nieco inaczej definiuje teatr i wymaga innego podejścia metodologicznego, odmiennie też skorzystać może na poszerzeniu obszaru badań o innego typu przedstawienia (performanse), co pokazują wybrane przykłady.
Druga część wykładu przekonuje, że węższa definicja teatrologii jako dziedziny badań i nauczania, zwiększa jedynie jej operacyjność. Precyzyjnie zdefiniowane przedstawienie staje się wtedy miejscem refleksji nad jednostką i społeczeństwem, doskonalszym od innych, bo umożliwiającym doświadczenie „tu i teraz”. Dlatego też wiedza o teatrze pozwala nie tylko zgłębiać tajniki jednej ze sztuk pięknych, lecz także umożliwia bezpośredni wgląd w to, czym jest theatrum vitae humanae.

Dyskusja z udziałem prof. Eriki Fischer-Lichte i tłumaczy książki Teatr i teatrologia. Podstawowe pytania, prof. Małgorzaty Sugiery i dr. Mateusza Borowskiego (UJ) oraz dr. hab. Ireneusza Guszpita (UWr) i prof. Elżbiety Kalemby-Kasprzak (UAM); prowadzenie: prof. Dariusz Kosiński

Kilka miesięcy temu Instytut im. Jerzego Grotowskiego wydał podręcznik znanej niemieckiej badaczki teatru i przedstawień Eriki Fischer-Lichte Teatr i teatrologia. Podstawowe pytania, przetłumaczony i opatrzony wstępem przez prof. Małgorzatę Sugierę i dr. Mateusza Borowskiego (UJ). Autorka, znana w Polsce przede wszystkim z pracy Estetyka performatywności, podejmuje w nim rozważania o najważniejszych problemach i kierunkach wiedzy o teatrze, proponując swoistą reaktywację dziedziny, następującą po kolejnych zmieniających jej oblicze zwrotach, na czele z kulturowym i performatywnym. Lektura Teatru i teatrologii prowokuje do dyskusji, której sedno stanowi pytanie: jak możliwa jest i jak może wyglądać uniwersytecka teatrologia w XXI wieku? Jego postawienie wydaje nam się szczególnie ważne w Polsce, a zwłaszcza we Wrocławiu, gdzie studia teatrologiczne wciąż są projektem na przyszłość.

Erika Fischer-Lichte kieruje pracami centrum badań Verflechtungen von Theaterkulturen (2008) na Freie Universität w Berlinie oraz studium doktoranckiego InterArt (2006). Wykładała gościnnie w Stanach Zjednoczonych, Rosji, Indiach, Japonii, Chinach i Norwegii. W latach 1995–1997 była przewodniczącą International Federation for Theatre Research. Należy do takich liczących się organizacji i stowarzyszeń naukowych, jak Academia Europea, Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, Nationale Akademie der Wissenschaften Leopoldina oraz Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften. Opublikowała wiele tłumaczonych na języki obce monografii z dziedziny estetyki, historii i teorii teatru, które podejmują problemy z zakresu semiotyki, badań performatycznych, teatru współczesnego i dialogu kultur w teatrze. Do tej pory ukazała się po polsku jej Estetyka performatywności (2004), w tłumaczeniu Mateusza Borowskiego i Małgorzaty Sugiery, wydana nakładem Księgarni Akademickiej w serii „Interpretacje”.