Wykład otwarty
Wstęp wolny

Wykład zostanie poświęcony kwestii twórczej interpretacji doświadczeń Stanisławskiego w pracy z aktorem dokonanej przez jego wychowanków. „Prawdziwi uczniowie nigdy nie są uczniami” – pisał Jerzy Grotowski w swojej Odpowiedzi Stanisławskiemu, przywołując przypadek Wachtangowa. Grotowski uważał, że „odchylenie” wobec „systemu” Stanisławskiego dokonane przez Wachtangowa w Księżniczce Turandot spotkało się z całkowitą akceptacją samego Stanisławskiego. W świetle dokumentów, opublikowanych wiele lat po powstaniu tekstu Grotowskiego, nie jest to wcale oczywiste. Jednak nie w tym rzecz, by rewidować dziś osobiste relacje Stanisławskiego i jego uczniów, lecz by przyjrzeć się, na czym polegały owe „odchylenia”: w jaki sposób Jewgienij Wachtangow i Michaił Czechow przyswajali dorobek swego Mistrza, jak go interpretowali, i jak znajdowali własną metodę/metody, dzięki którym sami stali się prekursorami dla następnych pokoleń.

---

18 stycznia 2014 {sobota}
Sala Kinowa
Tradycja Stanisławskiego w aktorstwie rosyjskim XX wieku 

Warsztaty dla grupy roboczej

Podczas warsztatów zostaną przedstawione różne podejścia do kwestii „systemu” Stanisławskiego – z innych niż teatralne punktów widzenia:
Stanisławski a film z epoki kina niemego. Zgodnie z interpretacją zaproponowaną ostatnio przez rosyjskiego antropologa kultury i filozofa Olega Aronsona, „system” Stanisławskiego odsłania nam aspekty dotąd niejasne czy ukryte (bo możliwe do zrekonstruowania jedynie na podstawie tekstów samego Stanisławskiego bądź opisów jego współpracowników, świadków itd.) dzięki analizie gry aktorów, wywodzących się z Moskiewskiego Teatru Artystycznego, w kinie niemym (jak Iwan Moskwin, Wasilij Kaczałow i in.). W tej części warsztatów, jego uczestnicy będą mogli zapoznać się z fragmentami filmów i dokonać samodzielnej analizy gry wspomnianych aktorów, w tym także Michaiła Czechowa w filmie Jakowa Protazanowa Człowiek z restauracji.
Stanisławski widziany przez Wsiewołoda Meyerholda i Siergieja Eisensteina. W tej części warsztatów uczestnikom zaproponowana zostanie lektura fragmentów tekstów dwóch wybitnych artystów z pozoru bardzo odległych od tego, co proponował sam Stanisławski w swojej koncepcji aktorstwa. Wybrane fragmenty zostaną odczytane, a następnie poddane dyskusji.

Katarzyna Osińska – dr hab., profesor w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (Warszawa). Zajmuje się teatrem rosyjskim XX wieku, szczególnie jego nurtem studyjnym i laboratoryjnym, widowiskami masowymi, związkami teatru ze sztukami plastycznymi. Interesuje się problematyką transferu kulturowego w odniesieniu do związków rosyjsko-hiszpańskich (w tym tematem obecności Don Kichota w Rosji). Jako krytyk obserwuje nowe zjawiska teatralne. Najważniejsze publikacje książkowe: Leksykon teatru rosyjskiego XX wieku (Warszawa 1997), Klasztory i laboratoria. Rosyjskie studia teatralne: Stanisławski, Meyerhold, Sulerżycki, Wachtangow (Gdańsk 2003), Jewgienij Wachtangow – co zostaje po artyście teatru? (Wrocław 2008; redakcja, wstęp, kronika), Teatr rosyjski XX wieku wobec tradycji. Kontynuacje, zerwania, transformacje (Gdańsk 2009). Publikowała w czasopismach naukowych i tomach zbiorowych w Polsce, Rosji, Bułgarii, Francji, na Węgrzech, a także w polskich i rosyjskich czasopismach literackich i teatralnych, m.in.: „Dialog”, „Didaskalia”, „Literatura na Świecie”, „Teatr”, „Tieatr” (Moskwa), „Petersburskij tieatralnyj żurnał”, „Voprosy tieatra / Prosceanium” i in. Uczestniczyła (jako kuratorka) w programach prezentujących polski teatr za granicą: „Dni Tadeusza Kantora w Moskwie” (2005), „Polski Teatr w Moskwie” (2011), „South/East Partnership. Madryt – Warszawa/Wrocław – Moskwa” (2011). Uczestniczka debat na temat miejsca historii i pamięci w teatrze polskim i rosyjskim. Ostatnio organizowała konferencję poświęconą Konstantinowi Stanisławskiemu w stupięćdziesięciolecie urodzin (w dniach 27–29 maja 2013 w Warszawie w ramach festiwalu „DA!DA!DA!”). Wykłada historię teatru rosyjskiego na Akademii Teatralnej w Warszawie oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

---

W ramach kursu wiodącego OUP „Stulecie aktorów. Sztuka aktorska w teatrze Zachodu między XIX a XXI wiekiem”

---