strona główna 
Archiwum Historia Teatr Laboratorium
Archiwum Historia Teatr Laboratorium | Teatr Laboratorium |
|
Strona 3 z 3 W okresie „po-teatralnym” (od początku lat siedemdziesiątych) zespół Teatru Laboratorium pod kierunkiem Grotowskiego zrealizował szereg przedsięwzięć parateatralnych: Complex Research Program (Kompleksowy Program Badawczy; 1972–1974) – z czasem przekształcone w Special Project (1973–1976), Spotkania robocze (1974–1975), Medytacje na głos (1974–1981), Acting Therapy (1975–1977), Zdarzenie (1975), Twoja Pieśń (1975–1976), Otwarcia – miasto Wrocław (1976), Nocne Czuwania (1976–1977), Droga (1977–1979), Góra Płomienia (przekształcone później w Przedsięwzięcie Góra; 1977), Czuwanie (1978–1979), Drzewo Ludzi (1979–1981). W tym okresie zespół poszerza skład – obok Elizabeth Albahacki, Reny Mireckiej, Ryszarda Cieślaka, Zbigniewa Cynkutisa, Antoniego Jahołkowskiego, Zygmunta Molika i Stanisława Scierskiego pojawiają się „młodzi” – grupa wyłoniona w wyniku eliminacji w latach 1970–1971: Irena Rycyk, Wiesław Hoszowski, Zbigniew Kozłowski i Aleksander Lidtke, a następnie uzupełniona w 1972 roku o Teresę Nawrot i Jerzego Bogajewicza (absolwentów warszawskiej PWST) oraz Włodzimierza Staniewskiego, aktora studenckiego Teatru STU, późniejszego założyciela Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. W czerwcu 1973 roku z zespołem nawiązuje kontakt jeden z najważniejszych liderów przedsięwzięć parateatralnych – Jacek Zmysłowski. Obok Ludwika Flaszena, czynnego w tym czasie także jako lider przedsięwzięć parateatralnych, ważną rolę odegrał Zbigniew (Teo) Spychalski, wcześniejszy stażysta i asystent Grotowskiego w okresie teatralnym, koordynujący prace Studia Międzynarodowego.Jedynym w swoim rodzaju wydarzeniem w historii zespołu był Uniwersytet Poszukiwań Teatru Narodów, zrealizowany we Wrocławiu i jego okolicach w ramach Sezonu Teatru Narodów w 1975 roku. Wśród zaproszonych artystów znaleźli się: Eugenio Barba, Jean-Louis Barrault, Peter Brook, Joseph Chaikin, André Gregory i Luca Ronconi. Właśnie w tym okresie zapoczątkowane zostały dzieła-procesy: Acting Therapy, Zdarzenia i Twoja Pieśń. Osobny rozdział w działalności Teatru Laboratorium stanowi szereg przedsięwzięć artystyczno-badawczych kierowanych osobiście przez Grotowskiego, a nazwanych przez niego Teatrem Źródeł (1978–1982). Był to ostatni okres działalności twórczej Grotowskiego przed jego opuszczeniem Polski na stałe, a zarazem okres pod względem merytorycznym odrębny od tego, co zwykło się nazywać „parateatrem”. Teatr Źródeł dzielił się na pracę w bazach terenowych w Brzezince i Ostrowinie pod Wrocławiem oraz na wyprawy – na Haiti, do Nigerii, na Białostocczyznę, do Meksyku i do Indii (do Bengalu Zachodniego). We wszystkich poczynaniach Grotowski opierał się na współpracownikach polskich i zagranicznych. Do grona tych pierwszych zaliczali się: Zbigniew Spychalski, Jacek Zmysłowski i Zbigniew Kozłowski, a także Marek Musiał, który współpracował z Grotowskim w latach 1970–1971, oraz Magdalena Złotowska i Leszek Kolankiewicz. Współpracownikami zagranicznymi byli: Dominique Gerard, Pierre Guicheney, François Kahn i François Liège (Francja), Eliezer i Micado Cadet oraz Maud Robart i Jean-Claude Garoute (Haiti), a także inne osoby z haitańskiej grupy Saint-Soleil, Abani Biswas, Ramakrishna Dhar, Dibyendu Gangopadhya, Probir Guha, Gour Khepa, Nasrudin Shah (Indie), Maro Shimoda (Japonia), Jairo Cuesta (Kolumbia), Refujio Gonzales, Helena Guardia Sanchez, Nicolás Núñez, Jaime Soriano i Pablo Jimenez (Meksyk), Katharina Seyferth (Niemcy), Elizabeth Havard (Stany Zjednoczone) oraz Fausto Pluchinotta i Stefano Vercelli (Włochy). Na początku lat osiemdziesiątych zespół w składzie: Rena Mirecka, Teresa Nawrot, Irena Rycyk, Antoni Jahołkowski, Zbigniew Kozłowski i Stanisław Scierski podjął próbę nawiązania do praktyki spektaklowej w przedsięwzięciu Thanatos Polski. Inkantacje (1981), kierowanym przez Ryszarda Cieślaka. Premiera odbyła się w Olsztynie w sali Pantomimy dla Głuchych w styczniu 1981 roku. Podczas stanu wojennego w Polsce, w listopadzie 1982 roku, Jerzy Grotowski podjął decyzję o emigracji i rozwiązaniu zespołu. Do 1984 roku zespół aktorski przebywał na zagranicznych kontraktach. W sierpniu tegoż roku wśród członków-założycieli Teatru Laboratorium zapadła decyzja o samorozwiązaniu, co nastąpiło formalnie 31 grudnia. Tekst: Bruno Chojak |