| Stanisław Wyspiański - prof. Dariusz Kosiński (UJ/IG) |
|
11–12 stycznia 2013 11 stycznia {piątek} 18:00 Sala KinowaWyspiański i „Wielka Reforma” – historia nieporozumień – wykład Stanisław Wyspiański właściwie nigdy nie został odkryty, ale za to coraz intensywniej jest zapominany. Brzmi to może jak paradoks i prowokacja, bo przecież mowa o twórcy, który jeszcze za życia trafił do kanonu, a jego Wesele, napisane w pierwszym roku nowego stulecia, okazało się najważniejszym w tym stuleciu polskim dramatem. A jednak historia Wyspiańskiego (co niemal natychmiast trafnie i boleśnie dostrzegł Stanisław Brzozowski) to historia nieporozumień – tragicznych, jeśli pamięta się o jego krótkim życiu i wadze zadań, które sobie stawiał. Złapany w pułapkę sukcesu Wesela, zabity wieszczem, przywalony neoromantycznym pogrobowcem, zdawał się Wyspiański żyć po życiu jako „artysta teatru” – wyniesiony przez Leona Schillera, który (niemal jak Paweł z Tarsu) przekuł jego życie i dzieło w fundament swojego Nowego Testamentu teatru monumentalnego. Wyrwane z kontekstu słowa o „Teatrze Ogromnym”, wykorzystane jako hasło bojowe, funkcjonują dziś jako naklejka na nieotwieraną szufladkę, napis nagrobny twórcy skazanego na wieczny odpoczynek. Mimo wysiłków największych twórców teatru polskiego XX wieku: Juliusza Osterwy, Tadeusza Kantora, Jerzego Grotowskiego i Jerzego Grzegorzewskiego, Stanisław Wyspiański jest największą zmarnowaną szansą polskiego teatru, a zarazem przykładem na to, jak zabójcze i szkodliwe mogą być historyczne klasyfikacje. W czasie wykładu postaram się pokazać nie tyle proces zapominania Wyspiańskiego za pomocą Reformy, ile przywrócić – na ile to jeszcze możliwe – życie jego teatrowi, w nadziei, że nie okaże się on już tylko upiorem. 12 stycznia {sobota} 10:00 Sala KinowaLabirynty „Hamleta” – warsztaty Przedmiotem warsztatów będzie wspólna lektura tzw. studium o Hamlecie Stanisława Wyspiańskiego, której celem będzie ukazanie złożoności i wielowymiarowości teatru, o jakim myślał i jaki chciał praktykować jego autor. Szczególnym zamiarem i przedmiotem dyskusji będzie właśnie praktyka teatralna, nie tyle wyczytana i zrekonstruowana na podstawie tekstu, ile – wyobrażona i zainspirowana przezeń. Zgodnie z kluczową dla Wyspiańskiego figurą labiryntu, nie będziemy dążyć do odkrycia i zdefiniowania trasy i wyrysowania mapy, ale pozwolimy sobie na mnożenie dróg, włóczęgę i błądzenie. Uczestnicy warsztatów proszeni są o przeczytanie całości Hamleta Stanisława Wyspiańskiego, najlepiej w wydaniu krytycznym: Stanisław Wyspiański: Hamlet, [w:] tegoż: Dzieła zebrane, redakcja zespołowa pod kierownictwem Leona Płoszewskiego, t. 13, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1961, lub w wydaniu z serii „Biblioteka Narodowa” (s. I, nr 225) w opracowaniu Marii Prussak. Dariusz Kosiński (ur. 1966) – profesor w Katedrze Performatyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmował się historią i teorią sztuki aktorskiej XIX wieku (Sztuka aktorska Wandy Siemaszkowej, Kraków 1997; Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku…, Kraków 2003; Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki, Kraków 2005). W latach 2005–2008 kierował projektem badawczym „Polskie piśmiennictwo teatralne XIX wieku”, którego efektem jest między innymi redagowana przez niego seria o tej samej nazwie. Od kilku lat koncentruje się na badaniach nad swoistością polskiej tradycji teatralnej i performatywnej, czego efektem jest książka Polski teatr przemiany (Wrocław 2007). Ostatnio wydał książkę Grotowski. Przewodnik (Wrocław 2009) oraz autorską syntezę dziejów polskich sztuk przedstawieniowych – Teatra polskie. Historie (Warszawa 2010). Zajmuje się także interpretacją dramatu (m.in. książka Sceny z życia dramatu, Kraków 2004). Wspólnie z Ireneuszem Guszpitem przygotowuje edycje pism teatralnych Juliusza Osterwy (Przez teatr – poza teatr, Kraków 2004; Antygona, Hamlet, Tobiasz…, Kraków 2007). Jest autorem i współautorem kilku publikacji popularyzatorskich (Słownik postaci dramatycznych, Kraków 1999; Słownik wiedzy o teatrze, Bielsko-Biała 2005; Słownik teatru, Kraków 2006), a także członkiem zespołu opracowującego standardy edukacji teatralnej i filmowej. Od stycznia 2010 dyrektor naukowy Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Jest członkiem Rady Naukowej miesięcznika „Dialog”, Rady Naukowej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie oraz Komisji Nauk o Sztuce PAN. W ramach kursu wiodącego: Wielka? Reforma? Teatru? |