strona główna 
Archiwum Historia Ośrodek Grotowskiego
Archiwum Historia Ośrodek Grotowskiego | Powstanie Ośrodka Grotowskiego |
|
Strona 1 z 2 W maju 1989 roku w Kowarach odbyła się sesja naukowa z okazji trzydziestej rocznicy objęcia przez Jerzego Grotowskiego i Ludwika Flaszena kierownictwa opolskiego Teatru 13 Rzędów, zorganizowana przez Alinę Obidniak. Wydarzenie to stało się okazją do rozmów z obecnym tam dyrektorem Wydziału Kultury i Sztuki, Adamem Zindulskim, na temat powstania nowego, w pełni samodzielnego ośrodka naukowego w miejsce Drugiego Studia Wrocławskiego. Już w czerwcu gotowy był projekt Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań (pierwotnie Praktyk) Teatralno-Kulturowych – w całości opracowany przez Zbigniewa Osińskiego. Nazwę ostatecznie zmodyfikowano, aby uniknąć zbieżności z nazwą Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice” i wynikających z tego ewentualnych nieporozumień. Zbigniew Osiński tak określił cele i zakres prac w projekcie założeń programowych placówki (1989): „Ośrodek będzie gromadził i systematycznie opracowywał dokumentację dotyczącą Grotowskiego, jego zespołu, uczniów, kontynuatorów, spadkobierców, a także tych, którzy stanowili i stanowią jego osobistą tradycję teatralną i kulturową oraz tradycję Teatru Laboratorium. Dokumentacja ta obejmie wszelkie zakresy działalności i wszystkie rodzaje dokumentów, oczywiście ze wszystkich możliwych języków i kultur” . W efekcie ośrodek stał się centrum informacji, które zaczęli odwiedzać ludzie z całego świata zainteresowani wspomnianą problematyką. Niebagatelną rolę odgrywało usytuowanie ośrodka w pomieszczeniach byłego Teatru Laboratorium, które niejako legitymizowało zasadność prowadzonej działalności i stwarzało poczucie ciągłości tradycji pielęgnowanej przez instytucję. Doc. Degler, doc. Kelera i red. Burzyński weszli w skład Rady Konsultacyjnej, spełniającej rolę pośrednika między środowiskiem kulturalnym Wrocławia a kierownictwem Ośrodka. Planowano powołanie międzynarodowych Rad: Honorowej i Konsultacyjnej, w skład których weszliby m.in.: Peter Brook, Eugenio Barba, André Gregory, Roberto Bacci, Serge Ouaknine, Michelle Kokosowski oraz członkowie byłego Laboratorium. Do powstania Rad nie doszło, ponieważ koszty zwoływania członków na konsultacje byłyby zbyt duże, ale i cel tych projektów był w istocie inny. Nazwiska te stanowiły gwarancję dla władz, miały firmować działalność Ośrodka w początkowym, najtrudniejszym okresie. Chodziło także o zawiadomienie międzynarodowego środowiska twórczego i naukowego o powstaniu Ośrodka . W połowie września 1989 roku odbyła się konferencja prasowa, na której dyrektor powołanej instytucji, Zbigniew Osiński, przedstawił zadania Ośrodka jako „placówki artystycznej o charakterze badawczym, zajmującej się nie tylko gromadzeniem i systematycznym opracowaniem działalności Jerzego Grotowskiego i jego zespołu, ale otwartej również na wszelkie eksperymenty i poszukiwania teatralne” . Okres od początku września do końca 1989 roku był okresem przejściowym, podczas którego Drugie Studio kontynuowało działalność jedynie w zakresie opieki nad dorobkiem Teatru Laboratorium. Ośrodek Grotowskiego, utworzony na podstawie zarządzenia nr 59 Wojewody Wrocławskiego z dnia 29 grudnia 1989 roku, trzy dni później – 1 stycznia 1990 roku – oficjalnie rozpoczął działalność. Tematyka spotkań inicjowanych przez ośrodek od początku była zróżnicowana. Obok podstawowej dla jego działalności problematyki związanej z twórczością Jerzego Grotowskiego, prezentowane były najciekawsze zjawiska w dziedzinie kultury polskiej i obcej: zarówno historyczne (Reduta, Stanisławski, Czechow), jak i współczesne (Wasiljew, Odin Teatret), z zakresu tzw. teatru poszukującego (Inka Dowlasz), jak i repertuarowego (Jerzy Jarocki, Erwin Axer). Spotkania miały charakter interdyscyplinarny, choć nacisk kładziono na sztukę teatru i badanie jego wpływu na rozwój duchowy człowieka. Podejmowana problematyka rozpatrywana była z wielu punktów widzenia i z udziałem specjalistów z różnych dziedzin. Zbigniew Osiński nazwał ośrodek „szczególnym uniwersytetem i szczególnym «muzeum»” , a cel jego działalności określił jako „przerzucanie mostów: pomiędzy nauką i sztuką, pomiędzy tym, co dawne lub bardzo dawne i tym, co dzisiaj, a zarazem wychylone jest ku przyszłości, pomiędzy ludźmi różnych narodów i kultur” . Tadeusz Burzyński, niestrudzony komentator wydarzeń odbywających się w ośrodku, tak pisał w 1992 roku: „[…] nazwa sugeruje raczej naukowy, elitarny i zamknięty charakter ośrodka. Znaczna część prowadzonych tam prac […] ma rzeczywiście taki charakter. Tym niemniej wiele konkretnych przedsięwzięć […] jest adresowanych do dosyć szerokiego grona ludzi teatru i zainteresowanych teatrem. Powstała w tym miejscu swoista uniwersytecka wszechnica, w ramach której można poszerzyć swoją wiedzę o teatrze, jego rozmaitych kulturowych uwarunkowaniach, o obrzeżach tej dyscypliny, a także o rozmaitych twórczych nowatorskich poszukiwaniach” . |