| Abstrakty |
|
Strona 5 z 6 Wadim Szczerbakow (Gosudarstwiennyj institut iskusstwoznanija) Plastyczne ucieleśnienie paradoksu Za główną cechę groteski Meyerhold uważał „wytrącenie widza z równowagi”, czyli efekt zaskoczenia. Godzi on w pychę, narusza poczucie komfortu, tym samym pobudza do myślenia, twórczości, zrozumienia budowy świata i duszy ludzkiej. W tym sensie groteska jawi się jako rodzona siostra paradoksu. To, czego domaga się paradoks w logice, realizuje się poprzez groteskę w sztukach operujących przestrzenią. Podobnie jak paradoks, groteska łączy niemożliwe do połączenia, pozostające w konflikcie przeciwieństwa w całość, która w skrajnie ostrej formie zdolna jest wyrazić istotę idei i naturę emocji. Cała twórczość Meyerholda (począwszy od drugiego dziesięciolecia XX wieku) przesycona jest takim właśnie pojmowaniem groteski-paradoksu. Chwyt ten rozrasta się do sposobu myślenia, który determinuje zarówno koncepcje spektakli, kształt sytuacji scenicznych, rozwiązania dotyczące obrazu postaci, jak też plastykę ciał aktorów, sposób ich istnienia na scenie, a nawet leksykę ruchu w ćwiczeniach biomechaniki. Przedmiotem wystąpienia będą rozmaite stadia pracy Meyerholda z groteskowym obrazowaniem – od „przesadnej parodii” do „skrajnej precyzji”. Szczególną uwagę poświęcę biomechanice, rozpatrywanej nie tylko jako trening, ale również jako metodologia pracy aktora nad rolą. Maria Shevtsova (Goldsmiths, University of London) Meyerholdowski wymiar prac współczesnych reżyserów Lepiej jest, w przypadku Meyerholda, mówić o wymiarach jego oddziaływania na teatr XX i XXI wieku w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, niż wskazywać jakiekolwiek linie bezpośrednich wpływów i rodowodów. Jakkolwiek wizja aktorstwa jest w tym temacie fundamentalna, tak jak była dla jego własnej praktyki reżyserskiej, niniejsza prezentacja skupia się na niej tylko w takim stopniu, w jakim rzuca ona światło na obecność Meyerholda w pracach współczesnych reżyserów. Wychodząc od meyerholdowskiej koncepcji „groteski” w odniesieniu do gry aktorskiej, przestrzeni scenicznej i przestrzeni socjopolitycznej, omówię przykłady z prac Petera Sellarsa, Roberta Wilsona, Ariane Mnouchkine, a w szczególności reżyserów zdobywających dziś uznanie w Niemczech – Michaela Thelheimera i Sebastiana Nüblinga, których aktorzy reprezentują grę nieiluzyjną charakterystyczną dla współczesnego teatru niemieckiego. |