| Tradycyjne polifonie swańskie |
|
Warsztaty prowadzone przez Vakhtanga Pilpaniego oraz Nanę Pilpani, Gioprgi Pilpaniego i Manoni Khergiani z towarzyszeniem aktorów Teatru ZAR 5–8 grudnia 2013 {czwartek–niedziela} 16:00–19:00 Sala Teatru Laboratorium Koszt: 400 PLN Kontakt i zapisy Kartę zgłoszenia prosimy przesłać do 29 listopada 2013 na adres Justyny Rodzińskiej-Nair: justyna@grotowski-institute.art.pl. W ciągu kilku dni prześlemy potwierdzenie. Decyduje kolejność zgłoszeń. Warsztaty w języku angielskim Warsztaty w ramach seminarium praktycznego VoicEncounters  Warsztaty skupią się na poznawaniu pieśni polifonicznych z rejonu Swanetii w północnej Gruzji. W tej tradycji zachowały się najstarsze wielogłosowe formy muzyczne, pochodzące z czasów przedchrześcijańskich. Przetrwało zaledwie około trzydziestu takich pieśni, śpiewane są one w niezrozumiałym dla Swanów języku. Pieśni swańskie cechuje efemeryczny interwał między głosami, tzw. interwał nieczystej sekundy między pierwszym a drugim głosem, wykonywany najczęściej przez solistów. W trzygłosowych utworach przekazywanych przez stulecia ustnie, bez notacji muzycznej, zachowana jest pamięć pokoleń. Warsztaty zakończy wspólny pokaz pracy, który odbędzie się 8 grudnia o 19:00 jako część koncertu z okazji dziesięciolecia Teatru ZAR.  „Pilpani” to grupa, z którą członkowie Teatru ZAR zetknęli się podczas wypraw w góry Swanetii, poszukując najstarszych form muzyki religijnej chrześcijańskich kościołów wschodnich, których rdzeń stanowią pieśni polifoniczne o wielowiekowej tradycji, korzeniami sięgające początków naszej ery i będące prawdopodobnie najstarszymi formami polifonii. W skład zespołu kierowanego przez Eptime Pilpaniego wchodzi trzynastu śpiewaków. Wszyscy są mieszkańcami wsi w regionie Mestia w sercu Swanetii; większość pochodzi z rodzin, które od wielu pokoleń pielęgnują tradycję ludowego śpiewu. Eptime Pilpani ukończył studia muzyczne w Tbilisi, stolicy Gruzji, ale większość śpiewaków nauczyła się śpiewać w drodze przekazu ustnego. Eptime, któremu drogie są kwestie związane z tradycją i następnym pokoleniem, prowadzi również w Mestii chór dziecięcy. Podczas sesji pracy z Teatrem ZAR w 2002 roku Pilpani zademonstrował style śpiewu charakterystyczne dla różnych wsi: w niektórych stylach pieśni wykonywane są ciszej, a w innych w wyższej tonacji niż w jego własnym stylu, pochodzącym ze wsi Lendżeri, którego brzmienie jest donośne, przeponowe. To porównanie jest bardzo pouczające, tym bardziej, gdy staje się jasne, iż sposób wykonywania „zaru” przez Teatr ZAR nie jest tylko zwykłą imitacją, lecz przygotowaną dla innych celów wykonawczych twórczą transpozycją pieśni – czymś własnym, oryginalnym. Można to nazwać alchemią, która przeobraża materiał wyjściowy w teatr. Ucząc zespół w 2002 roku, Pilpani skupiał się na każdym szczególe, rozbijając sylaby nieznanych słów na głoski oraz łącząc sylaby z dźwiękami. Wielokrotnie je powtarzał i prosił o to swoich uczniów, budując frazy i całe wiersze. W ten sposób aktorzy przyswoili właściwą dźwięczność głosu, frazowanie i tempo. Wszystko to trzeba było zapamiętać, ponieważ swańskie polifonie przekazywane są ustnie, żadnej jeszcze nigdy nie zapisano. Uczniowie Pilpaniego wynaleźli własny zapis, pomocny w nauce i zapamiętaniu tego, co słyszeli i śpiewali. Dynamika nauczania i uczenia się Pilpani–ZAR bardzo precyzyjnie wyraża sens tradycji ustnej i sposobu przekazywania jej z pokolenia na pokolenie. Maria Shevtsova: Teatr ZAR’s Journeys of the Spirit, „New Theatre Quarterly” 2013 nr 114, s. 173. |