Koncert w ramach seminarium praktycznego VoicEncounters

---

Jubileuszowy koncert Teatru ZAR z udziałem mistrzów i nauczycieli śpiewu z Gruzji oraz Korsyki stanowi muzyczną podróż do miejsc i ludzi, których zespół spotykał podczas wypraw w poszukiwaniu pieśni kształtujących jego tożsamość. Zdaniem Marii Shevtsovej „Pieśń jest nie tylko sercem teatru ZAR, pieśń jest Teatrem”.

Rodzinę Pilpanich Jarosław Fret i Kamila Klamut spotkali w 2001 roku, podczas wyprawy do Swanetii, gruzińskiej prowincji najwyższej części Kaukazu. Rok później powrócili tam z pozostałymi członkami zespołu, by kontynuować naukę pieśni. W wyniku tego spotkania grupa przyjęła nazwę „Teatr ZAR”, używając tytułu pieśni pogrzebowych wykonywanych przez Swanów.
 
Pierwsze spotkanie z Tempvs Fvgit odbyło się w roku 2006, w trakcie wyprawy Teatru ZAR na Korsykę, gdzie zespół poszukiwał materiału muzycznego do spektaklu Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie. Członkowie grupy wysłuchali wówczas mszy Vultum Tuum, której elementy na stałe wpisały się w artystyczne działania teatru.
Reprezentanci obu tradycji wokalnych kilkakrotnie gościli we Wrocławiu na zaproszenie Teatru ZAR i Instytutu Grotowskiego, dzieląc się swoimi pieśniami poprzez koncerty oraz sesje warsztatowe.


Teatr ZAR, kultywując etos pracy grupowej, realizuje projekty artystyczne poprzez długoletnie poszukiwania źródłowe, którym każdorazowo towarzyszy proces kształtowania nowego języka teatralnego, opartego na muzyce z rozmaitych tradycji. Teatr ZAR jest międzynarodowym zespołem, którego skład formował się w trakcie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa zebrała materiał muzyczny, esencją którego są wielowiekowe pieśni polifoniczne, które sięgają korzeniami początków naszej ery i stanowią prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. „Zar”, od którego grupa wzięła swą nazwę, to nazwa pieśni pogrzebowych wykonywanych przez Swanów, zamieszkujących wysokie rejony Kaukazu w północno-zachodniej Gruzji. Praca zespołu wypływa z przekonania, że teatr, wbrew greckiemu thea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany.

ZAR przynosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, podejmując tematy wydawałoby się zarezerwowane we współczesnym świecie dla religii, działając w przekonaniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec religijnego poruszenia, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, który jako jeden z nielicznych starał się zrealizować praktycznie te idee, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotowski, zapisał w swych notatkach zdanie o tym, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół”.

Zrealizowany w latach 2003–2009 tryptyk Ewangelie dzieciństwa jest kulminacją trwających ponad dziesięć lat poszukiwań i rozwoju Teatru ZAR. Spektakl miał swoją premierę w Barbican Centre w Londynie, następnie był prezentowany w Los Angeles, we Wrocławiu, Florencji, w San Francisco, Chicago, Sibiu w Rumunii oraz w Legnicy, Szczecinie i Bydgoszczy. W październiku 2010 roku tryptyk uhonorowany został Wrocławską Nagrodą Teatralną. Druga część dzieła, Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie, prezentowana podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w sierpniu 2012 zdobyła prestiżowe nagrody: Total Theatre w kategorii Teatr fizyczny oraz Herald Angel.

Obecnie Teatr ZAR pracuje nad nowym projektem „Armine, Sister”, dedykowanym kulturze ormiańskiej i realizowanym poprzez wyprawy i studia nad ormiańską historią i tradycją.

www.teatrzar.art.pl