| Das Fieberspital (Szpital malaryczny) |
|
Rezydencja artystyczna Diamandy Galás w ramach programu „Masters in Residence”
Diamanda Galás pracuje obecnie nad performansem muzycznym na podstawie poezji Georga Heyma, z wykorzystaniem muzyki elektronicznej, głosu, fortepianu i materiału audiowizualnego. Pierwsza część performansu, zatytułowana Das Fieberspital, na podstawie utworu Heyma o tym samym tytule, miała premierę jako work in progress na Festiwalu Dark Mofo na Tasmanii (22 czerwca 2014). Podczas rezydencji artystycznej w Instytucie Grotowskiego, w ramach programu „Masters in Residence”, Galás kontynuuje pracę nad tą częścią, a także przygotowuje interpretacje dwóch innych utworów Heyma, Die Dämonen der Stadt i Das Blinde.
O poemacie Das Fieberspital W odbiorze wielu czytelników wiersz Georga Heyma Das Fieberspital (Szpital malaryczny) niesie przeczucie przerażającego, przedmiotowego, „przemysłowego” wręcz, potraktowania okaleczanych fizycznie i psychicznie żołnierzy, powracających z frontów pierwszej wojny światowej, odsyłanych do lamusa jak zepsute roboty. Do szpitala w Das Fieberspital trafiają pacjenci w ostatnich stadiach żółtej febry. Jak wszyscy, u których stwierdzono obecność zakaźnej choroby, uznani zostają za trędowatych, grzeszników, na których spadła kara boska.„Przemysłowemu” podejściu towarzyszy podział na zbiory i podzbiory. Przykład tego paradygmatu odnajdujemy w Das Fieberspital. Pacjentom nadaje się numery, a opieka nad nimi tylko w niewielkim stopniu wykracza poza zmianę pościeli. Biały pokój, ubrani na biało pacjenci i białe łóżka tworzą przestrzeń szpitalnej dezynsekcji. Z obrazem tym ostro kontrastują poprzecinane czerwonymi pręgami twarze pacjentów, plamy na skórze i sącząca się z jam nosowych i ust wydzielina. Pacjenci majaczą w gorączce, wyją z przerażenia. Słychać pukanie do drzwi – do sali wchodzą mężczyźni, aby zapakować ciała zmarłych do worków i zanieść je do łodzi, które odpłyną w nieznanym kierunku. Siedzącymi ciałami wstrząsają dreszcze. Pacjenci oczekują na śmierć, obserwując wiszące na nimi gigantyczne pająki, rozpinające między swoimi odwłokami a ich brzuchami sieci, jakby chciały w ten sposób naznaczyć ich piętnem, oznaczającym „nieboszczyka”. Umierających odwiedza ksiądz, namawiając ich do przyjęcia ostatniego namaszczenia. Sakrament ten wymaga przyznania się do winy w zamian za ucieczkę przed piekłem – od pacjentów oczekuje się, że przyznają się do współsprawstwa choroby. Jeden z pacjentów odmawia uczestnictwa w rytuale. Pogrążony w delirium, widzi, że ksiądz nie trzyma w ręku sakramentu, ale jednego z ogromnych, chrząstkociałych pajęczaków. Ksiądz klęka przed pacjentem, trzymając przed sobą odrażające monstrum. Wzbraniający się przed pająkiem pacjent uderza mężczyznę zaostrzonym kamieniem. Nota biograficzna Georg Heym jako chłopiec był świadkiem scen rozgrywających się w klinice żółtej febry w Berlinie, gdzie jego ojciec pracował jako asystent i dostał tam najgorsze zajęcie w mieście – był świadkiem egzekucji osób, które uznano za przestępców. Po latach praca ta doprowadziła go do kilku załamań nerwowych i hospitalizacji. Heym napisał Das Fieberspital dwa lata przed śmiercią, w 1910 roku. Kalendarium 1871: rewolucja przemysłowa w Niemczech 1887: narodziny Georga Heyma 1890: boom przemysłowy 1910: powstaje Das Fieberspital 1912: śmierć Georga Heyma 1914–1918: pierwsza wojna światowa |