| Kolumny. Ormiańskie śpiewy liturgiczne |
|
Koncert w wykonaniu członków Teatru ZAR, Arama, Virginii i Vahana Kerovpyanów oraz Murata İçlinalçy 23 kwietnia 2015 {czwartek} 19:00 Warszawa, kościół św. Trójcy, pl. Małachowskiego 1 Wstęp wolny Na koncert złożą się tradycyjne ormiańskie śpiewy liturgiczne, które stanowią jednogłosowy śpiew modalny z towarzyszeniem burdonu. Repertuar obejmie śpiewy różnych rodzajów z oficjum i liturgii świętej. Większość z nich to śpiewy utrzymane w systemie modalnym oktoechosu, podobnie jak w wielu innych tradycjach muzyki kościelnej. Ormiańskie śpiewy liturgiczne oparte są na motywach melodycznych, których kantorzy uczą się od wczesnego dzieciństwa. Wszystkie modi ormiańskiego oktoechosu bazują na systemie interwałów naturalnych. Podczas koncertu członkowie Teatru ZAR, Virginia, Vahan i Aram Kerovpyan, założyciele Centrum Studiów nad Ormiańskim Śpiewem Liturgicznym i zespołu Akn w Paryżu, oraz Murat İçlinalça, kantor kościoła pod wezwaniem św. Grzegorza Oświeciciela w Stambule, zaprezentują wyniki pracy eksperymentalnej będącej owocem trzech lat „zanurzania się” w świecie muzyki modalnej oraz nauki poprzez słuchanie i powtarzanie w ramach projektu „Armine, Sister”.  Teatr ZAR, kultywując etos pracy grupowej, realizuje projekty artystyczne poprzez długoletnie poszukiwania źródłowe, którym każdorazowo towarzyszy proces kształtowania nowego języka teatralnego opartego na muzyce z rozmaitych tradycji. Międzynarodowy skład zespołu formował się w trakcie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa zebrała materiał muzyczny, esencją którego są wielowiekowe pieśni polifoniczne sięgające korzeniami początków naszej ery i stanowiące prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. „Zar”, od którego grupa wzięła swą nazwę, to nazwa pieśni pogrzebowych wykonywanych przez Swanów, zamieszkujących wysokie rejony Kaukazu w północno-zachodniej Gruzji. Praca zespołu wypływa z przekonania, że teatr, wbrew greckiemu thea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany. ZAR przynosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, podejmując tematy wydawałoby się zarezerwowane we współczesnym świecie dla religii, działając w przekonaniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec religijnego poruszenia, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, który jako jeden z nielicznych starał się zrealizować praktycznie te idee, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotowski, zapisał w swych notatkach zdanie o tym, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół”. Począwszy od 2011 roku zespół pracuje nad projektem „Armine, Sister”, dedykowanym kulturze ormiańskiej, realizowanym poprzez wyprawy i studia nad ormiańską historią i tradycją. Jedną z podstawowych idei projektu jest podjęcie kwestii tabuizacji i zakłamania historii skonfrontowanej z powinnością dawania świadectwa. Premiera nowego spektaklu miała miejsce 28 listopada 2013 roku w Studiu Na Grobli Instytutu Grotowskiego. Więcej informacji: www.teatrzar.art.pl Aram Kerovpyan urodził się w Stambule, jako chłopiec odbył naukę śpiewu liturgicznego w Kościele ormiańskim. Uczył się gry na kanunie i studiował system muzyczny Bliskiego Wschodu u mistrza Saadeddina Öktenaia. W 1977 roku przeprowadził się do Paryża, gdzie całkowicie poświęcił się muzyce, grając z wieloma muzykami z Bliskiego Wschodu. W 1980 roku dołączył do Ensemble de Musique Arménienne, który później zmienił nazwę na Kotchnak. Od tamtej pory głównym obszarem jego badań stała się muzyka ormiańska, szczególnie system modalnych skal pieśni liturgicznych. W 1985 roku założył zespół ormiańskich pieśni liturgicznych Akn. Równolegle z pracą muzyka uczestniczy w konferencjach i seminariach, prowadzi wykłady w Europie i Ameryce Północnej, a także regularnie publikuje artykuły i prace na temat teorii ormiańskiej muzyki modalnej. Jest doktorem muzykologii. Od 1990 roku pełni funkcję mistrza śpiewu w ormiańskiej katedrze w Paryżu. Virginia Pattie Kerovpyan urodziła się w Waszyngtonie w Stanach Zjednoczonych. Studiowała śpiew i występowała w wielu chórach i zespołach muzyki dawnej jako chórzystka i solistka. Następnie wyjechała do Francji, gdzie kontynuowała naukę śpiewu w École Normale Supérieure de Musique de Paris oraz Conservatoire National Supérieur de Musique. Virginia Pattie Kerovpyan występowała i nagrywała z wieloma zespołami muzyki dawnej, m.in. Les Arts Florissants, Ensemble Guillaume de Machaut de Paris, Per Cantar e Sonar, l’Offrande Musicale, La Grande Écurie et la Chambre du Roy. W 1976 roku założyła z Roubenem Haroutunianem duet, który później przyjął nazwę Kotchnak, a w 1985 roku pomogła stworzyć zespół ormiańskich pieśni liturgicznych Akn, którego jest wokalistką. Vahan Kerovpyan urodził się w Paryżu, obecnie mieszka w Portugalii. Jest muzykiem, instrumentalistą, kompozytorem. Prowadzi warsztaty gry na bębnach i perkusji, na których gra od najmłodszych lat. Uczył się gry na dehol u Edmonda Zartariana oraz na zarbie i dapie u Madjida Khaladja. Ponadto gra na pianinie i śpiewa w ormiańskim chórze Akn. Od 2003 roku jest członkiem zespołu Kotchnak. Ukończył studia ormiańskie we Francuskim Narodowym Instytucie Języków i Cywilizacji Orientalnych (INALCO), studiował historię na Uniwersytecie Sorbońskim (IV). Współpracuje z artystami, komponując muzykę do spektakli oraz grając i śpiewając na żywo. Bierze udział w projektach mających na celu ocalenie dziedzictwa ormiańskiego, prowadzi między innymi zajęcia dla dzieci ormiańskich, publikuje artykuły, działa aktywnie na polu renowacji ormiańskich zabytków architektonicznych w Turcji. Murat İçlinalça urodził się w 1985 roku w Stambule. W wieku ośmiu lat rozpoczął naukę śpiewu u mistrza Nişana Çalgıcıyana. Studiował śpiew i muzykę ludową w Konserwatorium Muzycznym na Politechnice w Stambule, którą ukończył w 2010 roku. W tym samym roku został mianowany mistrzem śpiewu kościoła pod wezwaniem św. Grzegorza Oświeciciela w Stambule.   |