| Kino Teatralne: Laboratorium humanistyki |
|
Cykl filmów dokumentalnych z okazji 25. rocznicy powstania Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych 4 czerwca 2015 {czwartek} 19:00 20 czerwca 2015 {sobota} 18:00 Sala Kinowa Wstęp wolny 4 czerwca 2015 {czwartek} 19:00 Cyrograf nie podpisany... czyli Ludwik Flaszen i jego wędrówki Pokaz filmu dokumentalnego w reżyserii Elżbiety Sitek z okazji 85. urodzin Ludwika Flaszena W języku polskim, z angielskimi napisami Scenariusz i realizacja Elżbieta Sitek; zdjęcia Piotr Sędzikowski; dźwięk Zbigniew Monkiewicz, Tadeusz Pelc, Ryszard Szwaj; montaż Aleksander Stefański; produkcja TVP Wrocław; Polska 1997; 64’ Młody, obiecujący, choć znany tylko w kręgu przyjaciół jako jeden z „krakowskich geniałków”, człowiek z dnia na dzień stał się znakomitością w środowisku twórczym dzięki wygłoszonemu w 1951 roku i rychło opublikowanemu w „Życiu Literackim” artykułowi Nowy Zoil, czyli o schematyzmie, w którym dobitnie przedstawił wszelkie mielizny i absurdy socrealizmu. Użyty w tym tekście termin „wszystkoizm” wszedł na zawsze do języka polskiego. Niestety, w następnych latach publikacja podobnych manifestów była niemożliwa. Z tym większym zapałem krytyk i polemista przygotował do druku zbiór „odwilżowych” szkiców zatytułowany Głowa i mur. Książka ukazała się – i błyskawicznie cały nakład trafił na przemiał. Ocalało kilka egzemplarzy. Jeden z nich z dumą demonstruje widzom Cyrografu nie podpisanego znakomity znawca literatury, profesor Henryk Markiewicz, przyjaciel bohatera filmu. Ludwik Flaszen urodził się w Krakowie, w 1930 roku. Trudna młodość upłynęła na tułaczce. Dopiero w 1946 roku powrócił z dalekiej Azji do rodzinnego miasta, gdzie studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem Kazimierza Wyki. Jako krytyk zadebiutował w roku 1948, zamieszczoną w „Przekroju” recenzją tomiku poezji Mieczysława Jastruna. Następnie związał się z teatrem: był kierownikiem literackim Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, połączonego wówczas organizacyjnie ze Starym Teatrem. W 1959 roku współtworzył, wraz z Jerzym Grotowskim, słynny Teatr Laboratorium, początkowo w Opolu, później we Wrocławiu. W zespole Grotowskiego pełnił funkcję kierownika literackiego i rolę „adwokata diabła”. Szukał „dziury w całym”. Wreszcie, w roku 1989 wyreżyserował samodzielnie swą pierwszą inscenizację Marzyciele według Dostojewskiego. Kamera realizatorów filmu podpatruje Flaszena podczas przygotowywania Biesów w krakowskim Starym Teatrze. Artysta występuje tu gościnnie: w 1984 roku pozostał na Zachodzie i od tej pory mieszka na stałe i pracuje z międzynarodową, wielokulturową grupą młodych aktorów w Paryżu. Wieloletnia wędrówka po świecie, miejscach, zawodach i przeznaczeniach mu nie dokucza. Wystarczy kąt z półką kilkunastu książek w pokoju hotelowym, lokalu gościnnym lub pensjonacie, by czuł się jak u siebie w domu. Wspomnieniom Ludwika Flaszena towarzyszą wypowiedzi jego przyjaciół i współpracowników, a kadrom nakręcanym współcześnie w Krakowie i Paryżu – materiały archiwalne z teatralnych dokonań artysty.  Ludwik Flaszen był uczestnikiem i świadkiem wielkiej epoki teatru. Współzałożyciel i współanimator Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego przez cały okres jego istnienia (1959–1984). W latach osiemdziesiątych – dyrektor. Krytyk, pisarz, wieloletni partner twórczego dialogu z Grotowskim, sam został praktykiem, prowadząc doświadczenia parateatralne, warsztaty aktorskie w wielu krajach świata. Jego pierwsza książka Głowa i mur (1958) została skonfiskowana przez cenzurę PRL. Autor Cyrografu – tomu esejów i małych próz o sytuacji jednostki w systemie totalitarnym (pierwsze wydanie 1971, ostatnie – 1996, Kraków; wersja francuska – Paryż 1990). Jego tom szkiców Teatr skazany na magię (Kraków 1983) zawiera teksty oraz wykłady związane ze współpracą autora z Jerzym Grotowskim i jego udziałem w kształtowaniu twórczej doktryny Teatru Laboratorium. Autor książki Grotowski & Company (wyd. angielskie 2010, wyd. włoskie 2013, wyd. polskie 2014, wyd. brazylijskie 2015; w przygotowaniu przekłady na języki: francuski i hiszpański). Za swoją działalność artystyczną i naukową otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Turyńskiego. Od 1984 roku, po rozwiązaniu Teatru Laboratorium, mieszka w Paryżu. 20 czerwca 2015 {sobota} 18:00 Laboratorium humanistyki Pokaz krótkometrażowych filmów dokumentalnych, reportaży i programów telewizyjnych, wyprodukowanych przez TVP Wrocław, dokumentujących pracę Teatru Laboratorium oraz działalność Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych W języku polskim Filmy przedstawiają archiwalne wypowiedzi Jerzego Grotowskiego, fragmenty spektakli Teatru Laboratorium, wywiady z reżyserami, m.in. Peterem Brookiem i Eugeniem Barbą, a także wypowiedzi wrocławskiego środowiska teatralnego – artystów, teatrologów, kulturoznawców, antropologów i widzów – zarejestrowane podczas wydarzeń inicjowanych i organizowanych przez Ośrodek Grotowskiego. PROGRAM 18:00 Teatr i nie-teatr Film dokumentalny; scenariusz i realizacja Elżbieta Sitek, Jarosław Szymkiewicz; współpraca Barbara Konstantin, Krzysztof Jaworski, Stanisław Kubiak, Tadeusz Owsianko, Jan Peltz, Jerzy Pyrkosz, Erazm Stawiński, Janusz Stachowicz, Maciej Suszyński; TVP Wrocław; 1975; 32’ Film skoncentrowany wokół wydarzeń w ramach Uniwersytetu Poszukiwań Teatru Narodów, który z inicjatywy Jerzego Grotowskiego odbywał się we Wrocławiu od 14 czerwca do 7 lipca 1975 roku. Było to swoiste połączenie festiwalu teatru eksperymentalnego i awangardowego, spotkań z jego twórcami oraz szeregu działań o charakterze otwartych staży parateatralnych. Stanowiło kulminację parateatru, będąc zakrojoną na największą skalę próbą poszerzenia jego doświadczeń. Gośćmi Uniwersytetu byli najwybitniejsi ówcześnie eksperymentatorzy teatralni kilku pokoleń m.in. Jean-Louis Barrault, Peter Brook czy Eugenio Barba.  18:45 Wierny sobie Program telewizyjny; realizacja Elżbieta Sitek, Marek Mulica, Elżbieta Łubińska, Mariusz Prasał, Katarzyna Kozłowska; TVP Wrocław; 1999; 22’ Być w zgodzie ze sobą Program telewizyjny; realizacja Elżbieta Sitek, Elżbieta Łubińska, Mariusz Prasał, Katarzyna Kozłowska, Aleksander Stefański; TVP Wrocław; 1999; 26’ Dwa przekrojowe portrety twórcy Teatru Laboratorium zawierające m.in. filmowy zapis uroczystości nadania Jerzemu Grotowskiemu doktoratu honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. 19:45 Wokół Akcji Grotowskiego i Richardsa Film dokumentalny; scenariusz i realizacja Elżbieta Sitek; zdjęcia Maciej Wielowieyski, Jacek Żukowski, Jan Peltz; montaż Aleksander Stefański; TVP Wrocław; 1997; 25’ Od 18 lutego do 4 marca 1997 roku Jerzy Grotowski i Thomas Richards prezentowali we Wrocławiu Akcję – strukturę performatywną będącą realizacją idei Sztuki jako wehikułu. Akcja nie jest nakierowana na widzów i przekazanie im określonych znaczeń („montaż w widzu”), ale na skuteczność wobec czyniących („montaż w sobie samym”). W tym sensie – jak wielokrotnie powtarzali Grotowski i Richards – nie jest spektaklem. Jej sedno stanowi nie komunikacja znaczenia, ale przemiana czyniących. Grotowski zabronił filmowania Akcji, zatem autorka reportażu koncentruje swoje spojrzenie wokół wydarzeń związanych z przyjazdem Grotowskiego i Richardsa. Przeprowadza wywiady z przybyłymi na wydarzenie gośćmi, pokazuje przestrzeń, w której ma odbyć się widowisko, stara się oddać atmosferę towarzyszącą chwilom poprzedzającym rozpoczęcie Akcji i wypytać jej uczestników o wrażenia tuż po zakończeniu prezentacji.  20:15 Poszukiwanie Innego. Peter Brook we Wrocławiu Program telewizyjny; realizacja Irena Groblewska, Bolesław Rok, Elżbieta Sitek, Jerzy Kapuściński, Andrzej Pawłowski; zdjęcia Andrzej Gier; montaż Sławomir Filip; TVP Wrocław; 1991; 35’ Peter Brook przyjechał do Wrocławia 11 grudnia 1991 roku na zaproszenie Ośrodka Grotowskiego i wydawnictwa Pusty Obłok. Powodem wizyty było wydanie w Polsce książki Piotra D. Uspienskiego Fragmenty nieznanego nauczania prezentującej naukę Georgija Gurdżijewa – jednego z największych mistrzów duchowych XX wieku – do którego odwołuje się w swoich poszukiwaniach Peter Brook. Spotkania z niezwykłym człowiekiem. Peter Brook we Wrocławiu Program telewizyjny; scenariusz i realizacja Elżbieta Sitek; zdjęcia Piotr Sędzikowski; montaż Aleksander Stefański; dźwięk Jacek Krystek, Bartosz Kieres; TVP Wrocław; 2002; 28’ Rozmowa z Peterem Brookiem przeprowadzona przy okazji wizyty artysty w 2002 roku w związku z wrocławską prezentacją spektaklu Garnitur. Twórczość brytyjskiego reżysera komentują byli dyrektorzy Ośrodka Grotowskiego, prof. Zbigniew Osiński i prof. Grzegorz Ziółkowski.  20:30 ISTA. Szkoła Theatrum Mundi Reportaż; scenariusz i realizacja Elżbieta Sitek; zdjęcia Wojciech Chabin; dźwięk Elżbieta Czekaj; montaż Jerzy Szota; TVP Wrocław; 2005; 25’ Reportaż z XIV sesji ISTA (Międzynarodowej Szkoły Antropologii Teatru), która odbywała się we Wrocławiu i Krzyżowej od 1 do 15 kwietnia 2005 roku. Założona przez Eugenia Barbę ISTA stanowi swoisty rodzaj platformy badawczej pozwalającej na wymianę doświadczeń i refleksji zarówno praktyków, jak i teoretyków sztuk performatywnych z różnych kręgów kulturowych, którzy dzielą się swoją wiedzą i umiejętnościami w czasie paneli dyskusyjnych i intensywnych sesji warsztatowych. Tematem przewodnim wrocławskiej sesji było zagadnienie improwizacji.  Pokazy filmów dzięki uprzejmości TVP Wrocław  |