| Przestrzeń wspomnień |
|
Spotkanie poświęcone Heinerowi Müllerowi z okazji 20. rocznicy śmierci, z udziałem Theodorosa Terzopoulosa i Franka Raddatza. Prowadzenie: Jarosław Fret 5 grudnia 2015 {sobota} 17:00 Sala Kinowa Wstęp wolny W języku angielskim z tłumaczeniem na język polski Kiedy, na przykład, słyszę sformułowanie: „Jak mawiał Müller”, w uszach dźwięczy mi fraza: „Jak mawiał Goethe”. Heiner jeszcze przed śmiercią stał się punktem odniesienia, przestrzenią wspomnień. Każdy chciał od niego jakiś cytat, ale z czasów jego życia, choć jeszcze żył. Jego tekstami zajmowano się w sposób naznaczony dużą dozą narcyzmu. Cytaty sprawiają wrażenie, że jego teksty zostały przyswojone, że stał się mną. Tak działa prosty mechanizm identyfikacji. Tymczasem należy podjąć dialog. Nasz dialog ndy nie rozwijał się linearnie, panował w nim kompletny chaos. Kilka zdań w jakiejś kawiarni, krótka dysputa w bufecie jako kontynuacja, potem znów dłuższa dyskusja w czyimś mieszkaniu. To był nasz styl. Przyjechałem do NRD z powodu Brechta, chciałem się czegoś nauczyć, a trafiłem na Heinera, na te niecodzienne rozmowy. Theodoros Terzopoulos, [za:] W labiryncie. Theodoros Terzopoulos spotyka Heinera Müllera, pod redakcją Franka Raddatza, przełożyli Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera.
Heiner Müller urodził się w 1929 roku w Eppendorf w Saksonii. W 1945 roku został przymusowo wcielony do armii, walczył na froncie i przebywał jako więzień w amerykańskim obozie jenieckim. W 1951 roku opublikował swoje pierwsze wiersze i artykuły. Trzy lata później wstąpił do Stowarzyszenia Pisarzy Niemieckich (Deutscher Schriftsteller-Verband, DSV). Jako niezależnie myślący marksista nie cieszył się poparciem komunistycznego rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Oskarżano go o „pesymizm historyczny” i ostatecznie wyrzucono z DSV. Jednak już wtedy jego twórczość zaczęła zyskiwać popularność w Niemczech Zachodnich i na całym świecie. W 1970 roku Müller podjął współpracę z Berliner Ensemble i Volksbühne jako dramaturg. W latach osiemdziesiątych Müllera przyjęto do Akademii Sztuk (Akademie der Künste) w NRD. Po upadku Muru Berlińskiego w 1990 roku wybrano go nawet na jej prezydenta, natomiast pięć lat później został dyrektorem artystycznym Berliner Ensemble. Do końca życia Müller nieprzerwanie pisał teksty dla teatru i wiersze oraz reżyserował. Zmarł w 1995 roku. Pozostawił po sobie między innymi następujące teksty dla teatru: Die Korrektur (Korekta, 1958), Filoktet (1965), Herakles 5 (1966), Mauzer (1970), Cement (1972), HamletMaszyna (1977), Kwartet (1980), Gnijący brzeg Materiały do Medei Krajobraz z Argonautami (1983) i Opis obrazu (1984). Theodoros Terzopoulos urodził się w wiosce Makrygialos. Studiował w Szkole Teatralnej K. Michailidisa w Atenach (1965–1967) i pracował jako asystent reżysera w Berliner Ensemble (1972–1976). W latach 1981–1983 był dyrektorem Szkoły Teatralnej Narodowego Teatru Północnej Grecji, a w latach 1985–1988 dyrektorem artystycznym festiwalu Międzynarodowe Spotkanie ze Starożytnym Dramatem Greckim w Delfach, w których uczestniczyły wybitne osobistości świata teatru, między innymi Heiner Müller, Tadashi Suzuki, Min Tanaka, Anatolij Wasiljew, Robert Wilson, Andrzej Wajda. W 1985 roku założył Teatr Attis. Od 1990 roku jest jednym z członków-założycieli Międzynarodowego Instytutu Teatru Obszaru Morza Śródziemnomorskiego, a od 1991 roku kieruje jego pracami. Od 1993 roku pełni rolę przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Olimpiady Teatralnej. Był dyrektorem artystycznym następujących jej edycji: Delfach (1995), Shizuoce (1999), Moskwie (2001), Istambule (2006) i Seulu (2010), Pekinie (2014). W roku 2005 wznowił Międzynarodowe Spotkanie ze Starożytnym Dramatem Greckim, odbywające się od tej pory w Sykionie, kolejne edycje odbyły się w 2006 i 2011 roku. Reżyserował tragedie Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa, sztuki najwybitniejszych współczesnych pisarzy europejskich, m.in. Brechta, Lorki, Müllera, Becketta, oraz współczesnych pisarzy greckich. Metod pracy Theodorosa Terzopoulosa naucza się w szkołach teatralnych i wydziałach filologii klasycznej na trzydziestu uniwersytetach. Reżyser jest laureatem wielu nagród teatralnych w Grecji i za granicą. Więcej informacji o Theodorosie Terzopoulosie Frank Raddatz urodził się w Hanowerze. Pracę doktorską poświęcił twórczości Heinera Müllera. Pracował jako dramaturg w Kolonii, Hanowerze, Stuttgarcie i Düsseldorfie, między innymi z Dimiterem Gotscheffem, Einarem Schleefem, Theodorosem Terzopoulosem, Walerijem Fokinem i Tadashim Suzukim. Jako kierownik artystyczny wziął udział w projekcie „Mania Thebaia”, poświęconym teatrowi antyku (aranżacja przestrzeni Janis Kounellis). Prowadził zajęcia na Uniwersytecie w Hanowerze, Uniwersytecie im. Jana Gutenberga w Moguncji, Ruhr-Universität w Bochum i Uniwersytecie w Kolonii. Członek redakcji czasopisma „Theater der Zeit”. Od wielu lat pracuje jako felietonista. Autor monografii: Botschafter der Sphinx. Über das Verhältnis von Ästhetik und Politik am Theater an der Ruhr (Posłaniec Sfinksa. Relacje między estetyką a polityką na scenie Theater an der Ruhr) oraz Brecht frisst Brecht (Brecht zjada Brechta), wspólnie zaś z Kathrin Tiedemann zredagował tom Reality strikes back. Tage vor dem Bildersturm (Rzeczywistość powraca. Dni przed szturmem obrazów). |
