Sesja IV kursu wiodącego OUP

Łukasz Drewniak

teatralny.pl

1–2 kwietnia 2016

W jaki sposób pamięć pierwszego, osobistego, dziecięcego świata jest obecna w przedstawieniach teatralnych? Co w nich jest przetworzeniem osobistych wspomnień i doświadczeń? Jak ich szukać, jak rozpoznawać, co wiedzieć należy? Najważniejsze tropy, kamuflaże, maski i skróty. Dojrzewanie przez sztukę i powroty do dziecka w sobie jako strategie obecności artysty w jego dziele. Poszukiwania klucza biograficznego w teatrze Eimuntasa Nekrošiusa i Oskarasa Koršunovasa. Z koniecznymi odwołaniami do innych twórców polskich i europejskich.

Dlaczego akurat Litwnini? Po przeszło dziesięcioletniej dość marginalnej obecności w polskiej recepcji teatralnej wraca moda na litewski teatr, który w latach 1995–2005 był najważniejszym kontrapunktem estetycznym dla produkcji scen polskich i europejskich. Wiosną 2016 roku w Teatrze Narodowym odbędzie się premiera Dziadów w reżyserii Eimuntasa Nekrošiusa. Prawie trzydzieści lat po gościnnych pokazach jego Wujaszka Wanii z wileńskiego Jaunimo Teatras. Dwadzieścia pięć lat po pierwszej, polskiej wizycie spektaklu Ten būti čia (Tam być tu) Oskarasa Koršunovasa, litewskiego specjalisty od scenicznych adaptacji tekstów grupy Oberiu i realizacji Szekspirowskich.

Podziwialiśmy ich, fascynowali nas, ale nigdy nie naśladowaliśmy ich poetyki, pracy z aktorem, maniery adaptacyjnej. Ani tym bardziej świadomej naiwności postrzegania problemów rzeczywistości i sztuki. Nie chcieliśmy, nie potrafiliśmy. Dlaczego ta optyka okazała się niepodrabialna?

1 kwietnia 2016 {piątek} 18:00

JA w spektaklu

Wykład

Sala Kinowa

Wstęp wolny

Eimuntas Nekrošius i Oskaras Koršunovas. Dwóch twórców: samorodny geniusz, mistrz i samozwańczy uczeń, pragnący mistrza prześcignąć. Dwa języki teatralne, dwie strategie samozniszczenia i ocalenia przez teatr. Teatr jako kondensator i utrwalacz doświadczeń z dzieciństwa. Poetyka naiwności i okrucieństwa. Dlaczego akurat dziecięca perspektywa spojrzenia na świat przedstawiony przyjęta przez obu reżyserów zdefiniowała ich styl reżyserski? I dlaczego nagle przestała być uniwersalna i ożywcza? Co się dzieje, kiedy umiera dziecko w artyście, albo gdy mówi już tylko dziecko?

2 kwietnia 2016 {sobota}

Teatr i pierwszy świat

Seminarium dla grupy roboczej

Sala Kinowa

W grupie roboczej dokonamy analiz fragmentów przedstawień Eimuntasa Nekrošiusa (Metai, czyli Pory roku; Makbet; Hamlet; Otello; Faust; Idiota) i Oskarasa Koršunovasa (Senė, czyli Starucha; Miranda; Król Edyp; Bam). Co w ich teatrze pochodzi z życia, a co ze sztuki? Co dzieje się z klasyką przeniesioną do osobistej rekwizytorni wyobraźni? Jakby przeczytanej przez dziecko w artyście? Co z atmosfery litewskiej wsi lat sześćdziesiątych i Wilna lat osiemdziesiątych przeszło na zawsze do ich teatralnego języka? Jak rozpoznawać momenty przestawienia zwrotnicy na scenie, kiedy opowieść o bohaterze zmienia się w opowieść o reżyserze? Technika nasączania prywatną biografią klasycznych tekstów. Reguły i wyjątki. Dlaczego litewscy twórcy poczynali sobie tak na gruncie klasyki, a unikali tekstów współczesnych, opowieści wprost o swoim życiu i dziele?

Lektury obowiązkowe

Wywiady z Eimuntasem Nekrošiusem i Oskarasem Koršunovasem publikowane w „Teatrze” i Gazecie Teatralnej „Didaskalia” w latach 1995–2016.

Lektury uzupełniające

Gaston Bachelard: Wyobraźnia poetycka, przełożyli Henryk Chudak, Anna Tatarkiewicz, PWN, Warszawa 1975.

Roland Barthes: Światło obrazu, przełożył Jacek Trznadel, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1996.

Daniił Charms: Elżbieta Bam i Starucha, przełożył Jerzy Czech (materiały od prowadzącego).

William Szekspir: Makbet, Hamlet, Otello, przełożył Stanisław Barańczak (wydanie dowolne).

Łukasz Drewniak – absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, krytyk teatralny związany obecnie z portalem teatralny.pl, współpracujący wcześniej m.in. z Telewizją Polską, „Przekrojem”, „Dziennikiem – Gazetą Prawną”. Był jednym z założycieli Gazety Teatralnej „Didaskalia”. Wykłada na Akademii Teatralnej w Warszawie.