Znajdujesz się™ na archiwalnej stronie Instytutu Grotowskiego działają…cej do 21 marca 2016. Aktualna strona dostę™pna jest pod adresem: www.grotowski-institute.art.pl.
Instytut im. Jerzego Grotowskiego
  • Polish
  • English
Rynek-RatuszBrzezinkaNa Grobli
                                                              
Historia budynku Na Grobli

 


Henryk Klamecki / Nowa siedziba Instytutu
im. Jerzego Grotowskiego

 

Nowo wyremontowany budynek przy ulicy Na Grobli 32 to dawny dom Stowarzyszenia Wioślarskiego Wratislavia (Ruderverein Wratislavia) powstałego w 1878 roku.  


Ulica Na Grobli była niegdyś drogą prowadzącą od mostu Oławskiego (dawniej św. Maurycego) do Rakowca, miejsca eskapad wrocławian już od XVIII wieku. Atrakcyjność ulicy i terenu wzrastała z czasem, szczególnie kiedy zbudowano port (1842), wzniesiono monumentalną wieżę ciśnień zakładu wodociągów (1871) oraz  oddano do użytku jedną z pierwszych miejskich linii tramwajowych (1893). Na terenie przyległym do ulicy powstawały restauracje, kąpieliska oraz siedziby wielu stowarzyszeń wodnych. Projektowali je uznani mistrzowie budowlani i architekci.

Wspomniany wyżej dom Wratislavii wzniesiony został według projektu Konrada Helbiga na działce zajmowanej przez klub już od lat osiemdziesiątych XIX wieku, w miejscu starszej zbudowanej w 1891 r. siedziby Stowarzyszenia. 10 października 1910 r. obiekt został uroczyście otwarty przez następcę tronu księcia Fryderyka Wilhelma Pruskiego, honorowego przewodniczącego Stowarzyszenia. 

 

Nowo wzniesiona siedziba – zdaniem ówczesnych opisujących – już z perspektywy ulicy wyglądała bardzo interesująco, a wrażenia potęgowało zróżnicowanie form przestrzennych, wysokości i sposobu przekrycia budowli. Kompleks klubowy został wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem. Poszczególne człony budowli różnią się między sobą. I tak elewacja frontowa od ulicy Na Grobli złożona jest z dwóch części: niższej z otworem bramnym i wyższej, podkreślonej wykuszem, pod którym umieszczona została płaskorzeźba żaglowca. Elementami łączącymi kompozycyjnie obie części elewacji są podobnie ukształtowane szczyty, analogiczne w formie dachy, otwory okienne i motywy dekoracyjne. Natomiast elewacja od strony Odry, z wielkim tarasem na poziomie 2. kondygnacji, podzielona została horyzontalnie na trzy strefy. W dolnej, stanowiącej ścianę czołową hangaru, wykonano otwory drzwiowe, służące do wyprowadzania łodzi. Na poziomie 2. i 3. kondygnacji elewacja posiada dwa symetrycznie umieszczone na jej skrajach, czworoboczne ryzality. Górna strefa wzniesiona została w konstrukcji szkieletowej o interesującym rysunku. Elewację wieńczył mocno wyładowany gzyms. Na kalenicy wysokiego ceramicznego dachu osadzono sygnaturkę flagową. Do wnętrza wchodziło się od strony południowej, od ulicy Na Grobli. Sień wejściowa prowadziła na dziedziniec, z którego można było dotrzeć do poszczególnych części budowli, a także przejść na teren przystani. Po wschodniej stronie kompleksu klubowego, w partii przyziemia, znalazł się basen wioślarski, na wysokim parterze zlokalizowano pomieszczenia zarządu, na 1. piętrze – salę reprezentacyjną z zapleczem. W części północnej usytuowano w przyziemiu hangar łodziowy i szatnię, na wysokim parterze – hall reprezentacyjny, na 1. piętrze – salę recepcyjną z kominkiem oraz skomunikowane z nią pokoje: klubowy, gier i wypoczynkowy dla kobiet, na 2. piętrze – pokoje gościnne. Po zachodniej stronie dziedzińca zlokalizowano kręgielnię. Południowo-zachodni narożnik budowli przeznaczono na mieszkanie gospodarza klubu. Wśród wymienionych wyżej pomieszczeń szczególny wystrój zyskały hall wejściowy, pokoje klubowe i sala reprezentacyjna. Ich ściany w części dolnej osłonięte były boazeriami o różnorodnym rysunku, zdobieniach i kolorystyce, ponad nimi pokryte były tapetami, dekoracją malarską lub tłoczonymi tynkami. Płycinowa stolarka drzwiowa była dekorowana witrażowymi przeszkleniami z motywami floralnymi. Pomieszczenia nakryte zostały stropami quasi-kasetonowymi, belkowymi oraz dekorowanymi sztukateriami. Omawiane wnętrza wyposażono w stylizowane meble, kryształowe żyrandole i kute kinkiety. 


Architektura obiektu była w przeważającej mierze eklektyczna, a elementy wystroju i wyposażenia wnętrz utrzymane były w duchu romantycznej secesji. Jest to czytelne do dzisiaj w motywach ornamentalnych zdobiących elewacje oraz zachowaną stolarkę drzwiową, boazerie, balustrady, lampy i witraże. 


Po II wojnie światowej budynek był użytkowany m. in. przez wioślarzy z MKS Juvenia i Szkolne Schronisko Młodzieżowe. W 1988 r. rozpoczęto remont kapitalny według projektu Anny Bień. W 1990 r. ostał on przerwany z powodu braku środków. Obiekt ciągle nieużytkowany przejął w 2000 r. Akademicki Ośrodek Sportów Wodnych „Wratislavia” Politechniki Wrocławskiej, który obecnie jest nadal jego współwłaścicielem. W latach 2008–2010 w budynku przeprowadzono – według projektu Janusza Blachowskiego – remont i prace konserwatorskie, mające na celu przywrócenie obiektowi dawnego blasku. Wykonawcą robót była spółka Integer S.A.